Dział V POWSTANIE I USTANIE STOSUNKU PRACY NA STATKU

Rozdział 1 Powstanie stosunku pracy

Art. 26. 1. Stosunek pracy na statku, zwany dalej "stosunkiem pracy", powstaje na podstawie umowy o pracę na statku, zwanej dalej "umową o pracę", zawieranej na czas nie określony, na czas określony lub na czas określonej podróży morskiej statku, zwanej dalej "umową o pracę na podróż statku".
2. Stosunek pracy na statku może powstać na podstawie spółdzielczej umowy o pracę na statku; do umowy tej, w sprawach nie uregulowanych w ustawie, stosuje się Prawo spółdzielcze.
3. W umowie o pracę na statku pracownik zobowiązuje się do wykonywania na rzecz armatora pracy na oznaczonym stanowisku na statkach odbywających podróże morskie albo na statku udającym się w określoną podróż, a armator - do zatrudnienia pracownika na takich statkach (statku) za wynagrodzeniem odpowiadającym zajmowanemu stanowisku.
4. W ramach stosunku pracy z umowy o pracę na czas określony albo nie określony pracownik wykonuje pracę na statkach armatora, na których jest kolejno wpisywany na listę załogi, a jeżeli byłoby to przejściowo niemożliwe, armator przenosi go do rezerwy.

Art. 27. Stosunek pracy z pracownikiem młodocianym może być nawiązany tylko na podstawie umowy o pracę w celu nauki zawodu marynarza lub rybaka.

Art. 28. 1. Bez zgody pracownika, wyrażonej na piśmie, armator nie może skierować go do pracy na statku udającym się w podróż morską do strefy działań wojennych. Jeżeli o skierowaniu statku do takiej strefy postanowiono po rozpoczęciu podróży morskiej, pracownikowi odmawiającemu udzielenia zgody armator powinien umożliwić zejście ze statku przed osiągnięciem strefy działań wojennych.
2. Niedopełnienie wymagań określonych w ust. 1 stanowi ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków armatora wobec pracownika.

Art. 29. 1. Umowa o pracę powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności:
  1)   miejsce i datę zawarcia umowy,
  2)   nazwę i siedzibę armatora,
  3)   imię i nazwisko oraz datę i miejsce urodzenia pracownika,
  4)   stanowisko, na którym pracownik będzie zatrudniony,
  5)   zasady wynagradzania,
  6)   miejsce i termin rozpoczęcia pracy,
  7)   rodzaj umowy o pracę,
  8)   termin, od którego trwa umowa o pracę na czas określony,
  9)   statek, na którym będzie wykonywana praca, oraz port lub rejon geograficzny zakończenia podróży morskiej, jeżeli umowę o pracę zawarto na podróż morską statku.
2. Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta na piśmie, armator powinien niezwłocznie potwierdzić pracownikowi pisemnie rodzaj umowy i jej treść określoną w ust. 1.

Rozdział 2 Ustanie stosunku pracy

Art. 30. Umowa o pracę może być rozwiązana na mocy porozumienia stron w dowolnym terminie i w każdym porcie polskim lub obcym.

Art. 31. 1. W razie ciężkiego naruszenia przez armatora jego podstawowych obowiązków wobec pracownika, a w szczególności niezapewnienia mu bezpiecznych i higienicznych warunków pracy i przebywania na statku oraz odpowiednich pomieszczeń, wyżywienia i opieki zdrowotnej, pracownik może, w terminie 14 dni od powzięcia o tym wiadomości, rozwiązać na piśmie umowę o pracę bez wypowiedzenia z podaniem przyczyny uzasadniającej takie rozwiązanie umowy.
2. Rozwiązanie umowy o pracę z przyczyn określonych w ust. 1 pociąga za sobą skutki, jakie przepisy prawa pracy wiążą z rozwiązaniem umowy o pracę na mocy porozumienia stron.
3. Rozwiązanie umowy z naruszeniem przepisu ust. 1 uważa się za rozwiązanie umowy o pracę przez zakład pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika.
4. Armatorowi, z którym rozwiązano umowę o pracę z naruszeniem przepisu ust. 1, przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia zasadniczego należnego pracownikowi za okres równy obowiązującemu go okresowi wypowiedzenia. Jeżeli niezgodnie z prawem rozwiązano umowę o pracę na czas określony lub umowę o pracę na podróż statku, odszkodowanie przysługuje za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za 3 miesiące.
5. W razie gdy niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia nastąpiło w okresie wcześniej dokonanego przez jedną ze stron wypowiedzenia, odszkodowanie przysługuje za czas do upływu okresu wypowiedzenia.
6. Samowolne pozostanie pracownika za granicą uważa się za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia, dokonane w pierwszym dniu pozostania za granicą. Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio.
7. Roszczenia armatora określone w ust. 4-6 przedawniają się z upływem 3 miesięcy od dnia, w którym armator powziął wiadomość o niezgodnym z prawem rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia, nie później jednak niż z upływem 6 miesięcy od dokonania takiego rozwiązania.

Art. 32. 1. Umowa o pracę, która wskutek upływu czasu, na jaki była zawarta, lub wskutek upływu okresu wypowiedzenia albo wskutek jej rozwiązania bez wypowiedzenia miałaby ustać podczas przebywania statku w podróży morskiej, przedłuża się do następnego dnia po przybyciu statku do pierwszego portu polskiego, a jeżeli byłby to dzień wolny od pracy, termin ten przesuwa się na następujący po nim dzień roboczy.
2. Przepis ust. 1 stosuje się również wobec pracownika zagranicznego, z tą zmianą, że umowa o pracę przedłuża się do dnia przybycia statku do pierwszego portu wyładowania lub załadowania, o ile strony nie uzgodniły inaczej.
3. Jeżeli w sytuacji określonej w ust. 1 pracownik wraca do kraju w inny sposób aniżeli na statku, na którym jest wpisany na listę załogi, umowa o pracę przedłuża się do dnia przybycia pracownika do kraju, chyba że stosunek pracy ustał wcześniej na podstawie art. 31 ust. 6.

Art. 33. 1. Umowa o pracę na podróż statku rozwiązuje się następnego dnia po przybyciu statku do uzgodnionego portu jej zakończenia albo do pierwszego portu w uzgodnionym rejonie geograficznym zakończenia tej podróży.
2. Umowa określona w ust. 1 rozwiązuje się też z dniem odmowy wyrażenia przez pracownika zgody na pracę na statku udającym się do strefy działań wojennych albo z dniem zejścia pracownika z takiego statku. W takich sytuacjach pracownikowi przysługuje odprawa w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia za pracę.

Art. 34. 1. Umowa o pracę wygasa z upływem 3 miesięcy nieobecności pracownika w pracy z powodu jego aresztowania za granicą lub z upływem 1 miesiąca nieobecności w pracy z powodu odbywania za granicą kary pozbawienia wolności.
2. Pomimo wygaśnięcia umowy z przyczyn wskazanych w ust. 1, armator jest obowiązany ponownie zatrudnić pracownika, jeżeli w postępowaniu karnym został on uniewinniony lub postępowanie umorzono albo gdy aresztowanie było w świetle polskiego prawa oczywiście niesłuszne. Dotyczy to również odbywania kary pozbawienia wolności za czyn, za który pracownik nie podlega odpowiedzialności karnej według polskiego prawa, albo gdy skazanie za granicą było w świetle polskiego prawa oczywiście niesłuszne.
3. Armator może odmówić ponownego zatrudnienia pracownika, jeżeli w terminie 7 dni od zakończenia postępowania karnego lub zwolnienia z aresztu bądź zakładu karnego nie zgłosił on gotowości do niezwłocznego podjęcia pracy, chyba że przekroczenie terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od pracownika.

Rozdział 3 Rezerwa

Art. 35. 1. W czasie pozostawania w rezerwie pracownik jest obowiązany wykonywać wyznaczoną mu przez armatora pracę, stosowną do kwalifikacji zawodowych oraz zawodowo-socjalnej pozycji pracownika. Za zgodą pracownika armator może go zatrudnić przy każdej pracy. Za wykonywanie pracy w rezerwie przysługuje pracownikowi wynagrodzenie przewidziane za daną pracę, nie niższe jednak od wynikającego z osobistego zaszeregowania pracownika.
2. Armator może ograniczyć obowiązki pracownika pozostającego w rezerwie do oczekiwania w miejscu wybranym przez pracownika na wezwanie do wykonywania pracy w rezerwie lub na statku. Za czas takiego oczekiwania, w braku odmiennego unormowania w umowie o pracę, przysługuje pracownikowi najniższe wynagrodzenie za pracę, określone na podstawie przepiów Kodeksu pracy.

Art. 36. Przeniesienie pracownika do rezerwy nie może nastąpić:
  1)   przed udzieleniem mu w ustalonym terminie urlopu lub innego czasu wolnego na lądzie,
  2)   w okresie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy.